DEKLARACIJA DRUGOG ZASJEDANJA

Deklaracija Drugog zasedanja Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije, 29. novembar 1943.


Većnici su u Jajcu doneli Deklaraciju u kojoj su konstatovali: da je u toku narodnooslobodilačke borbe stvoren nov odnos snaga koji mora biti izražen na odgovarajući način u upravnom i državnom vođstvu; da su skršeni ostaci velikosrpske hegemonističke politike i stvoreni materijalni, politički i moralni uslovi za buduću bratsku, demokratsku, federativnu zajednicu jugoslovenskih naroda, koji traže od saveznika da priznaju njihovu borbu protiv okupatora i slobodnu demokratsku volju; da organi narodne vlasti treba da budu priznati i poštovani u inostranstvu; da se jugoslovenskoj "vladi" u inostranstvu oduzme pravo da predstavlja jugoslovenske narode i prema kralju i monarhiji preduzmu mere koje odgovaraju njihovom odnosu prema narodnooslobodilačkoj borbi; izrazili su topla osećanja prema SSSR-u, Velikoj Britaniji i SAD, kao i osećanja divljenja i priznanja za herojsku borbu i slavne pobede Crvene armije i savezničkih snaga nad fašističkim osvajačem; zahvalili se na prvoj pomoći u ratnom materijalu, opremi i hrani koja je narodima Jugoslavije ukazana od strane saveznika; prihvatili su i pozdravili odluke Moskovske konferencije.


Posle iznetih konstatacija doneti su zaključci na osnovu kojih su formulisane odluke. AVNOJ se konstituisao u vrhovno, zakonodavno i izvršno predstavničko telo, kao vrhovni predstavnik suvereniteta naroda i države Jugoslavije. Doneo je nekoliko odluka od kojih su tri konstitutivnog karaktera: Odluku o vrhovnom zakonodavnom i izvršnom narodnom predstavničkom telu Jugoslavije i Nacionalnom komitetu oslobođenja Jugoslavije kao privremenim organima vrhovne narodne vlasti u Jugoslaviji za vreme narodnooslobodilačkog rata; Odluku o oduzimanju prava zakonite vlade Jugoslavije tzv. jugoslovenskoj vladi u inostranstvu i o zabrani povratka u zemlju kralju Petru II Karađorđeviću; Odluku o izgradnji Jugoslavije na federativnom principu.


Odlukama AVNOJ-a osnovani su vrhovni državni organi nove Jugoslavije. Izabrano je Predsedništvo AVNOJ-a koje su sačinjavali predsednik, pet potpredsednika, dva sekretara i 55 članova. Predsedništvo AVNOJ-a je donelo Odluku o imenovanju NKOJ-a, kao organa sa svim obeležjima vlade, preko koje je AVNOJ ostvarivao svoju izvršnu funkciju.


Odluke Drugog zasedanja AVNOJ-a imaju ustavni karakter. Tim odlukama prekinut je unutrašnji kontinuitet sa Kraljevinom Jugoslavijom jer one ne crpe svoju snagu iz Ustava Kraljevine Jugoslavije od 1931, ali nije prekinut međunarodno pravni kontinuitet Jugoslavije kao subjekta međunarodnog prava. Monarhija nije ukinuta, ali je "pravno suspendovana".